Kỷ Luật Thế Giới Hoàn Thành Đường Chạy 160km Dưới 11 Giờ Đã Bị Phá

Sẽ mất trung bình khoảng 6 tiếng cho bất cứ ai lần đầu hoàn thành quãng đường tiêu chuẩn 42,195km của cự li marathon. Xuất sắc lắm thì xuống còn 4 tiếng, nếu bạn thực sự nghiêm túc trong thời gian dài. Vậy mà mới đây, một thử thách đã diễn ra ở Italy mà ở đó, người ta chỉ bủn xỉn cho bạn đúng …2 giờ để hoàn thành từng đó cây số!

Vào ngày 6/5 vừa rồi, cả thế giới đã nín thở hướng về đường đua F1 ở Monza, Italy để dõi theo vận động viên chạy bộ đường dài Eliud Kipchoge, khi vị “giáo chủ” của làng marathon đương đại này được kì vọng sẽ là người đầu tiên cán mốc cự li huyền thoại 42,195 km trong chưa tới hai giờ. Kết quả thực sự gây tiếc nuối: với thành tích chung cuộc là 2:00:25, anh chỉ còn cách đúng 25 giây để khắc tạc tên mình vào lịch sử.

Đứng sau toàn bộ kế hoạch tham vọng này là hãng đồ thể thao nổi tiếng của Mỹ—Nike. Kipchoge, cùng với với hai quái kiệt trong làng chạy khác là Lelisa Desisa, người giữ ngôi quán quân hai lần ở Boston Marathon và Eritrean Zersenay Tadese, đang giữ kỉ lục thế giới ở cự li bán marathon, chính là ba “ngựa chiến” được Nike nuôi ăn tập suốt 6 tháng để chuẩn bị cho chiến dịch Breaking 2 rầm rộ của mình, chiến dịch mà họ tiêu tốn đến hàng triệu dollar và hơn 2 năm trời nghiên cứu.

Từ trái sang: Desisa, Tadese và Kipchoge

Cũng như việc chạy dưới 4 phút một dặm, con số 2 giờ với cự li marathon từ lâu đã mang tính biểu trưng cho giới hạn của con người, mà nếu vượt qua, sẽ không chỉ thu hút sự chú ý trong giới chạy bộ nhỏ hẹp, mà còn là toàn bộ cặp mắt rộng lớn của công chúng.

Trong đoạn trailer giới thiệu về chiến dịch Breaking 2, Nike đã biến tất cả trở thành kẻ thù cho mục tiêu không tưởng của mình, từ ‘lịch sử’, ‘khoa học’ cho đến ‘bất cứ ai còn tỉnh táo’. Và điều đó là sự thật.

00:01:00

TỪ ĐIỀU BẤT KHẢ VỀ MẶT SINH HỌC…

Có so sánh khoảng cách sinh học “một trời một vực” giữa người bình thường và vận động viên điền kinh chuyên nghiệp mới thấy hết sự điên rồ trong mục tiêu “phá đảo” 2 giờ của Nike. Để đạt được thành tích này, ba ngôi sao được Nike lựa chọn phải duy trì được tốc độ trung bình ít nhất 13.1 dặm/giờ. 13.1 dặm một giờ hẳn là nhanh, nhưng nó không phải là quá nhanh đến nỗi không thể đạt được bởi ngay cả một vận động viên chạy nghiệp dư, thậm chí kể cả một người trẻ khỏe mạnh không luyện tập thường xuyên lắm.

Thử thách ở đây, là bạn có thể duy trì tốc độ đó trong thời gian bao lâu?

Ngay trước thềm cuộc thi lịch sử của Nike, các phóng viên tờ Wired đã làm một thí nghiệm nhỏ khi cho chính nhân viên của mình thử chạy trên máy chạy bộ đặt tốc độ mặc định 13.1 dặm/giờ. Kết quả là, 1 phút 25 giây là quãng thời gian dài nhất mà một nhân viên của Wired, một người thậm chí đã theo đuổi môn chạy bộ được vài năm, có thể đạt được. Trong khi hầu hết những người khác, ít tập luyện hơn, chỉ duy trì được tốc độ này trong từ vài chục giây đến gần một phút.

Đặt 1 phút cạnh 120 phút- hai giờ, mới thấy các con số không bao giờ biết nói dối.

Vào năm 1991, nhà sinh lý học trực thuộc Mayo Clinic Michael Joyner, lúc bấy giờ đã có kinh nghiệm 1 thập kỉ nghiên cứu về marathon, bằng việc tối ưu hóa ba chỉ số quan trọng nhất của cơ thể trong lúc chạy bộ đã đi đến kết luận toán học về thành tích tốt nhất của con người trong môn thể thao này: 1:58:57.

Vậy ba chỉ số đó là gì? Thứ nhất đó là VO2 max. VO2 max đơn giản chính là khả năng một người có thể lấy được bao nhiêu oxi từ trong không khí để nạp đầy phổi của mình. Nếu bạn không vận động nhiều lắm, nhưng còn trẻ và khỏe mạnh, thì chỉ số VO2 max của bạn khả năng nằm trong khoảng từ 30 đến 40, Chỉ số này sẽ tăng lên 50 nếu bạn có tập tành thường xuyên hơn một chút. Và nếu thực sự nghiêm túc với thể thao, đặc biệt ở những môn đòi hỏi sức bền như chạy đường dài, chỉ số này có thể tăng lên đến 60, và lúc này thành tích của bạn mới có thể ngang bằng với anh chàng quán quân một phút rưỡi của Wired !

Đo chỉ số VO2max của một người chạy nghiệp dư.

Nhưng những con số này còn thua xa những vì tinh tú trong các cuộc thi marathon, những người mà với chỉ số VO2max bẩm sinh cao vượt trội, cùng những năm tháng luyện tập gian khổ, có thể đưa nó lên tận…80, tức là có khả năng dung nạp đến 80ml oxi vào phổi mỗi phút.

Một chỉ số cũng quan trọng không kém là ngưỡng Lactate. Nếu coi VO2 max như là động cơ xe ô tô, thì ngưỡng Lactate chính là vạch đỏ trên tốc kế cảnh báo khi nào chiếc “ô tô cơ thể” của bạn đang chạy quá tốc độ giới hạn. Về căn bản lactate là một loại axít, mà ở cường độ vận động đủ cao, bắt đầu sản sinh ra một cách không thể cưỡng lại trong máu, khiến bạn muốn ói mửa và phải dừng việc chạy ngay lập tức. Đây cũng chính là thủ phạm gây ra cơn đau nhức kéo dài nhiều ngày sau khi tập.

Và cuối cùng là hiệu năng chạy bộ . Có rất nhiều giả thiết về việc tại sao người này lại chạy hiệu quả hơn người kia, nhưng có vẻ như tất cả đều quy về cơ sinh học. Nói một cách đơn giản là những thứ kiểu như sải chân của bạn dài bao nhiêu, bạn có trồi lên sụp xuống nhiều khi đang chạy hay không, và kể cả độ vung vảy của cánh tay…

Biomechanic- cơ sinh học quyết định rất lớn hiệu năng chạy bộ của mỗi người

Điều thú vị là ở chỗ, khoa học còn biết rất ít về hiệu năng chạy bộ của mỗi người, nhưng đã hoàn toàn khẳng định vai trò của hai chỉ số VO2max và ngưỡng lactate. Điều này dẫn đến việc, hầu hết các vận động viên đẳng cấp thế giới đã tập luyện đến giới hạn tối đa của hai chỉ số này. Và bây giờ việc cải thiện hiệu năng chạy bộ, bằng những hộ trợ công nghệ và tính toán chiến thuật tối tân, chính là niềm hy vọng lớn nhất của những kẻ điên rồ như Nike trong việc chinh phục thử thách hai giờ.

…CHO ĐẾN CÔNG NGHỆ

Kỉ lục thế giới hiện tại thuộc về Dennis Kimmeto với thời gian 02:02:57 lập ở đường đua Berlin năm 2014. Việc phá kỉ lục thế giới không phải là quá khó với những tiến bộ như vũ bão của các vận động viên ngày nay. Nhưng chạy dưới 2 giờ, tương đương với cải thiện 2,4% tổng thành tích, là một thành tích phi thường ở những người ở đẳng cấp cao nhất, được ví von còn khó hơn cả leo Everest.